تحریر نو - جشن سینمای ایران و شیوه ی نوین داوری

توضیحاتی درباره شیوه ی نوین داوری جشن سینمای ایران

جشن خانه سینما هر ساله روز ۲۱ شهریور ماه همزمان با روز ملی سینما و با هدف انتخاب آثار برتر سال توسط هنرمندان سینما برگزار و به بهترین‌های سینمای ایران تندیس اهدا می‌شود.

جشن خانه سینما هر ساله روز ۲۱ شهریور ماه همزمان با روز ملی سینما و با هدف انتخاب آثار برتر سال توسط هنرمندان سینما برگزار و به بهترین‌های سینمای ایران تندیس اهدا می‌شود.

هجدهمین جشن سینمای ایران با شیوه ای نوین و به شکل آکادمی برگزار خواهد شد. حضور تخصصی داوران در رشته های مختلف و حضور اکثریتی اصناف که به معرفی بهترین آثار تولید شده در سال گذشته ی سینمای ایران می انجامد.

اساس داوری در این جشن چنین خواهد بوده که اعضای هر صنف، داوران خود را انتخاب و در دو دوره بهترین‌های رشته خود را معرفی خواهند کرد.

این شیوه از داوری نیازمند یک نظام و مدیریت با نگاهی تخصص گرا خواهد بودو دست اندرکاران جشن هجدهم به دبیری کمال تبریزی همت به انجام آن گمارده اند به این ترتیب جشن خانه سینما جشنواره نیست، بلکه مراسمی است شبیه اسکار که داوران ، برترین های سینما را از میان تولیدات سال معرفی کرده و به آنان جایزه می دهد و از این دیدگاه اعتبار خاص خود را دارد.

در نشست خبری سال گذشته جشن خانه سینما همایون اسعدیان دبیر این جشن عنوان کرد که همه‌ی ما می‌دانیم که آیین‌نامه‌ با اشکالات اساسی رو به رو است و امسال درصدد این هستیم که آکادمی جشن خانه سینما که سال‌های قبل وجود نداشت را راه‌اندازی کنیم و با طراحی آیین‌نامه‌ی واقعی و اجرایی این آکادمی، از سال آینده به مرحله‌ی اجرا بگذاریم.

شیوه آکادمی یکی از شیوه های برگزاری جشن های سینمایی در سراسر دنیا است که از اعتبار ویژه ای نیز برخوردار است.

این شیوه دقیق‌ترین شکل داوری و از نظر اجراء سخت‌ترین نوع داوری است. شیوه آکادمی روش متداول در آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا است. در این شیوه بر عکس روند داوری مشورتی داوران که عضو آکادمی هستند همراه با تماشاگران فیلم ها را می‌بینند. این روند یک سال طول می‌کشد و شرط داوری فیلم‌ها اکران آنها است.

اعضای هیات داوری آکادمی از همه تخصص‌ها انتخاب می شوند و در پایان امتیازها جمع بندی می‌شود و بالاترین رأی برنده جایزه خواهد شد.

بسیاری از کشورهای جهان هر ساله یک جشن سینمایی به صورت آکادمی برگزار می کنند که از مشهورترین آنها جایزه اسکار است.

جوایز آکادمی (انگلیسی: Academy Awards) یا اسکار (انگلیسی: Oscars)، مراسم اعطای جوایز سالانه آمریکا است که توسط آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک به بهترین آثار صنعت سینما جهان اهدا می‌شود. این مراسم یکی از شاخص‌ترین مراسم‌های اهدای جوایز در جهان است و هر ساله در بیش از ۱۰۰ کشور جهان به‌صورت زنده پخش می‌شود. جایزه اسکار یکی از نه جایزه از جوایز آکادمی است. جوایز آکادمی در بخش رسانه به عنوان قدیمی‌ترین مراسم اهدای جوایز به شمار رفته و جوایزی نظیر جایزه گرمی (برای موسیقی)، جایزه امی (برای تلویزیون) و جایزه تونی (برای تئاتر) پس از آن شکل گرفتند. آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک توسط لویی بی میر مدیر استودیو مترو گلدوین مایر ایجاد شد.

جايزه اسکار همواره نشان دهنده وضعيت کلی سينما بوده و به عنوان پاداشی به فيلم ها، بازيگران و کارگردانانی که دستاوردهای پايداری داشته اند اهدا شده است. حتی هرگاه که آکادمی از يکی از اين نشانه ها غافل مانده، باز هم معيارهای مفيدی برای درک روندهای جاری در صنعت فيلم در اختيار مورخان گذاشته است.

در دیگر جوایز مشهور شیوه آکادمی جایزه سزار (به فرانسوی: César du cinéma français) یا در حقیقت جایزه سینمایی ملی فرانسه است که نخستین بار در سال ۱۹۷۶ برگزار شد. نامزدهای این جایزه توسط اعضای آکادمی هنرها و فنون سینمایی فرانسه (به فرانسوی: Académie des Arts et Techniques du Cinéma) برگزیده می‌شوند که مراسم آن در تئاتر دو شتله پاریس معمولاً در فوریه برگزار می شود . این جایزه که نام خود را از سزار بالداچینی، مجسمه‌ساز فرانسوی گرفته‌است به اسکار فرانسوی معروف است.

این جشنواره از سال ۱۹۷۶ بر اساس مدل آمريكايي اسكار، با هدف تجليل از بهترين هاي سينماي فرانسه ايجاد شد. متخصصين سينما و شيفتگان هنر هفتم براي شناختن كساني كه جوايز سزار را مي ربايند و معرفي نسل جديدي از هنرمندان سينماي فرانسه، در هر سال منتظر لحظه مقدر مي مانند.
اين مراسم همواره به عنوان اسكار فرانسوي در نزد دوستداران سينماي فرانسوي زبان شناخته مي شود. در اين جشنواره سينمايي، بسياري از هنرمندان با استعداد سينماي فرانسه( ژان روشفور، ميشل سارو، آلن دلون،ميشل گالابرو، ژرار دوپارديو، رومي اشنايدر، سيمون سينيوره، كاترين دونوو، ايزابل آجاني...) مورد تجليل و همه گروه هاي فني فيلم مورد تقدير قرار مي گيرند. نسل جوان هنر هفتم ( ريشارد آنكونيا، ماتيو كازوويچ، ايوان آتال، ماتيو آلماريك، طاهر رحيم، سوفي مارسو، شارلوت گينسبورگ، وانسا پاراديس، اودري توتو، ژولي دوپارديو...) در زير نور پروژكتورها به پيش رانده و به مشاهير متوفي اداي احترام مي شود.

گفته مي شود سزار به دليل تقارن اش با مراسم اسكار به نحوي تحت الشعاع آن قرار مي گيرد.

از دیگر نمونه های جشنواره به شیوه آکادمی می توان به جایزه بفتا اشاره کرد.

آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون بریتانیا به اختصار بَفتا (به انگلیسی: British Academy of Film and Television Arts، به‌صورت مخفف BAFTA) یک مؤسسه خیریه و مستقل است که به پشتیبانی از توسعه و ترویج هنر فعال است.

آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون انگلستان که به عنوان یک انجمن خیریه به ثبت رسیده است هدف خود را شناسایی و حمایت از کسانی که به فیلم و سینمای انگلیس خدمات برجسته‌ای کرده‌اند اعلام مراسم سالانه اعطاي جوايز فيلم "باليوود" نیز از دیگر نمونه های جشن های شیوه آکادمی است.

این جشن كه به لحاظ جذب مخاطبان ميليوني به "اسكار سينماي هند" معروف بوده و از سوي آكادمي بين‌المللي فيلم هند برگزار مي‌شود، در روزهاي پاياني ماه جون با حضور چهره‌هاي سرشناس سينما و اكران فيلم‌هاي جديد در تورنتو برگزار خواهد شد.

جوايز اسكار سينماي هند با هدف اعتبار ‌بخشيدن بين‌المللي به فيلم‌هاي باليوود هرسال در يك كشور برگزار مي‌شود. اولين دوره اين مراسم در سال ۲۰۰۰ در لندن برگزار شد كه پس از آن فروش فيلم‌هاي محصول هند در انگليس ۳۵ درصد افزايش يافت.

جایزه آکادمی فیلم ژاپن (به ژاپنی Nippon Akademī-shō ) نیز جایزه‌ای مشابه جایزه اسکار است که هر ساله از سال ۱۹۷۸ (میلادی) و از طرف انجمن آکادمی فیلم ژاپن به فیلم‌های برتر سینمای ژاپن اهدا می‌شود.

از دیگر جوایز آکادمی جایزه امی (به انگلیسی: Emmy Award) یک جایزه آمریکایی برای تولیدات تلویزیونی است، که عموماً به عنوان معادل اسکار برای تلویزیون دانسته می‌شود.

پاداش امی توسط سه سازمان مرتبط اما مستقل از هم به برندگان اعطا می‌شود: آکادمی هنرها و علوم تلویزیون، جایزه ملی امی را به برنامه‌های اول وقت (به انگلیسی: primetime) غیر ورزشی تلویزیون‌های آمریکا می‌دهد، آکادمی ملی هنرها و علوم تلویزیون، جایزه امی را به برنامه‌های روزانه ورزشی، خبری و مستند تلویزیون‌های آمریکا می‌دهد و آکادمی بین‌المللی هنرها و علوم تلویزیون جایزه امی را به برنامه‌های تلویزیونی تولید شده در خارج از آمریکا اعطا می‌کند.

دو جایزه اول از شهرت بیشتری برخوردار هستند و تحت عنوان «جوایز هنرهای خلاق امی» (به انگلیسی: Creative Arts Emmys) شناخته می‌شوند.
جایزه گِرَمی (به انگلیسی: Grammy Awards) (در اصل: جایزهٔ گرامافون) نیز نام مراسم اهدای جوایزی است که توسط آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط، به دستاوردهای برجسته در تولید موسیقی تعلق می‌گیرد. از بین سه مراسم بزرگ موسیقی جهان، گرمی بزرگ‌ترین آن‌ها است. ارزش جایزه گرمی برابر با جایزه اُسکار در صنعت فیلم‌سازی و جایزه اِمی در تلویزیون است.

این مراسم همانند اسکار، دارای ۱۰۸ رده‌بندی خاص در ۳۰ سبک مختلف موسیقی همانند: پاپ، راک، آر اند بی و رپ است. رای تمامی داوران در نتیجه نهایی این مراسم تأثیر دارد.

همچنین وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه نیز در حال انجام کارهای مقدماتی برای پایه‌ریزی آکادمی سینمایی اوراسیایی و اعطای جوایزی همانند "اسکار امریکایی" است.

دفتر مطبوعاتی وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه به طور مشترک با سایر ارگان‌های علاقه مند به حضور در این فرایند، مشغول برنامه‌ریزی برای تاسیس آکادمی سینمایی اوراسیا در چارچوب سازمان بریکس هستند. به گفته دست‌اندرکاران، صحبت از اجرای این طرح و تامین بودجه آن هنوز زود است.

خانه سینمای ایران در هجدهمین جشن خود به شیوه ای نوین روی آورده است که بر اساس حضور اکثریت متخصص پایه گذاری شده است. شیوه ای که سعی در ساختار شکنی و تحولی بنیادین در نوع داوری تولیدات اصناف مختلف خانه سینما ایجاد خواهد کرد.

پایه گذاری این شیوه ی نوین در برگزاری نوعی اسکار ایرانی حرکتی دشوار و زمان بر خواهد بود که تنها به یاری اهالی سینما و متخصصین در رشته های گوناگون امکان پذیراست.