در نشست رسانه‌ای رخ‌داد "مرثیه‌ای برای کتاب‌سوزی‌ها" عنوان شد برای این اجرا از هنرهای مختلف دیداری و شنیداری استفاده‌شده و قرار است این اثر به شکل استعاری درباره‌ی مساله‌ی کتاب‌سوزی و فقر واژگان باشد.

تحریرنو: نشست رسانه‌ای رخ‌داد "مرثیه‌ای برای کتاب‌سوزی‌ها" صبح امروز، یک‌شنبه ۱۴ دی‌ماه با حضور بابک حمیدیان، نورا هاشمی، جواد مولانیا، نوید هدایت‌پور و نیکو ترخانی اجراگران اثر، مجید رحیمی‌جعفری تهیه‌کننده و علی اتحاد کارگردان برگزار شد.

در ابتدای این نشست اتحاد در توضیح چگونگی این اجرا عنوان کرد: این کار یک رخ‌داد است که از چند مدیوم متفاوت برای شکل‌گیری آن بهره گرفته شده‌است. ما از امکانات هنرهای دیداری، پرفورمنس آرت، موسیقی و ادبیات برای این اجرا استفاده کرده‌ایم. این‌کار به مساله‌ی کتاب‌سوزی البته نه در شکل تاریخی آن بلکه به‌عنوان یک الگوی ذهنی می‌پردازد.

وی افزود: در واقع کتاب‌سوزی برای من یعنی حذف، فراموشی، به‌خاطر نسپردن و در نهایت تکرار. واژه‌ی رخ‌داد هم ترجمه‌ی عبارت ایونت که در برخی متون هپنینگ هم عنوان شده‌است. در واقع ما از هر عبارت دیگری به‌جز رخ‌داد استفاده می‌کردیم در مدیوم مورد نظر ما نمی‌گنجید.

اتحاد درباره‌ی چه‌گونگی اجرای این اثر توضیح داد: در این رخ‌داد مخاطب با ورود به‌کار در طبقه‌ی اول گالری فرهنگ‌سرای نیاوران با یک ویدئو اینستالیشن مواجه می‌شود که از ۳ مانیتور تشکیل‌شده و یک اجراگر زنده که نقش‌اش را جواد مولانیا ایفا می‌کند مخاطب را به طبقه‌ی دوم هدایت می‌کند. در مانیتورهای ابتدایی ویدیوی هانیه توسلی و مهدی احمدی به نمایش درمی‌آید و یک تیپ که به‌عنوان مرد سیاه‌پوش از آن نام‌برده می‌شود نیز در آن ویدیو حضور دارد. مخاطبان در طبقه‌ی دوم وارد بخش مرکزی و اجرای زنده این اتفاق می‌شود که در آن ۴ اجراگر، مجموعه‌ای از اکت‌هایی از پیش تعیین‌شده و البته بداهه را به مخاطب ارائه می‌کند.

وی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: در حقیقت کلیت این کار یک رخ‌داد آیینی است که ما نمی‌دانیم به‌کدام تمدن تعلق دارد اما به‌شکل استعاری این اثر درباره‌ی مساله‌ی کتاب‌سوزی است و به مساله‌ی ویران‌گری متن، حذف، اندیشه، فراموشی و در نهایت تکرار توجه دارد.

در ادامه جواد مولانیا یکی از اجراگران کار درباره‌ی حضورش در این اثر توضیح داد: حضور من به‌عنوان یکی از اجراگران برای خود من هم گنگ است. در این اثر مخاطب برخلاف نمایش‌هایی که می‌بینیم سرپا است و اکتیوتر از بازیگران است. برای خود من این اجرا بسیار جذاب و چالش‌برانگیز است چون وقتی که قرار است با مخاطب روبه‌رو شوم تجربه‌ای جدید را از سر می‌گذرانم چون هر مخاطب نسبت به دیگری دریافت و ادراک متفاوتی خواهد داشت.

در بخش دیگری از این نشست بابک حمیدیان عنوان کرد: برخلاف جواد این اثر برای من اصلا گنگ نیست چون من سال‌ها در کنار آتیلا پسیانی و حامد محمد‌طاهری در گروه "نرگس سیاه" با گونه‌ای از نمایش مواجهه داشتم که به تمام گونه‌های هنر تکیه داشت. من با محمد‌طاهری و آتیلا پسیانی یاد گرفتم چه‌گونه کتاب بخوانم، به موسیقی گوش دهم و یا با جهان نقد مواجه شوم.

وی ادامه داد: در طول این سال‌ها بیش‌ترین دوستان من یا عکاس یا نقاش و یا آرتیست‌های هنرهای تجسمی بودند و زیاد با سینمایی‌ها معاشرت نداشتم چون در جهان هنرهای تجسمی بیرون آمدن از رکود را جست‌وجو می‌کنم.

حمیدیان با اشاره به انتقاداتی که سال گذشته به‌حضور او در فیلم‌های ارزشی شده‌بود عنوان کرد: تلاش کردم امسال این تصویر کوچک و چیپ را پاک‌کنم بنابراین با هنرمندان بسیاری چون کیارش اسدی‌زاده، عبدالرضا کاهانی، روح‌اله حجازی و بهرام توکلی کارکردم تا این گمان را که حمیدیان بازیگر فیلم‌های ارزشی شده از بین ببرم. بازی در این نمایش نیز برایم پیچیدگی ندارد بلکه قرار است روح من را تازه کند. در حال حاضر نیز مشغول بازی در فیلم ایرج کریمی هستم و به‌یاد مجید بهرامی نقش یک بیمار سرطانی را ایفا می‌کنم.

بازیگر "هیس دخترها فریاد نمی‌زنند" یادآور شد: این نمایش از دغدغه‌ی علی اتحاد در حوزه‌ی زبان‌شناسی می‌آید. متاسفانه در دنیای امروز دایره‌ی لغات ما کمی بیش‌تر از ۳۰۰ واژه است که این به‌معنای فقر و رکود واژه به‌حساب می‌آید و ما باید از این اتفاق بترسیم. در این اجرا همه ما طلایه‌دار حمایت و دفاع از این سرزمین هستیم. این اجرا به‌شدت طعمی شاعرانه دارد و به‌نظرم الزامی هم نیست که حتما عوام به دیدن کار بیایند چون این اجرا از سطح فرهنگی متفاوتی برخوردار است. من از مخاطب خاص به‌شدت دفاعت می‌کنم چون مخاطب عام باید بروند "اخراجی‌ها" ببینند.

حمیدیان متذکر شد: آرتیست‌های جوان تجسمی ما احتیاج دارند که دیده شوند پس کاش کمی ما دایره‌ی دیدمان را وسعت دهیم و به هنرهای دیگر هم توجه کنیم نه این‌که تنها فکرمان این باشد که الان کدام فیلم به جشنواره‌ی فجر می‌رسد یا نمی‌رسد.

در بخش دیگری از این نشست رسانه‌ای نورا هاشمی درباره‌ی حضورش در این اثر توضیح داد: ابتدا قرار بود مینا ساداتی با این نمایش هم‌کاری کند اما به‌دلیل هم‌زمانی حضورش در یک اثر سینمایی من را به گروه معرفی کرد. در بدو ورودم از سلیقه، اخلاق، فرم و زبانی که علی اتحاد برای کارش انتخاب کرده بود بسیار خوشم آمد و پذیرفتم در این اجرا حضورداشته باشم چون این کار فضای متفاوتی را از آن‌چه تاکنون دیده‌ایم به مخاطب القا می‌کند.

رحیمی‌جعفری تهیه‌کننده این اجرا نیز گفت: من علاقه‌ی خاصی به هنرهای تجسمی دارم و دوست دارم بر روی پروژه‌های متفاوت سرمایه‌گذاری کنم که این اجرا نیز از این ویژگی‌ها برخوردار بود. این‌روزها باب شده در تئاتر ما ۲ نفر بنشینند و فقط دیالوگ بگویند و هیچ اکتی نداشته باشند بنابراین من از هر اتفاق تازه‌ای استقبال می‌کنم.

وی افزود: طرح این اجرا شهریور سال گذشته نوشته شد و ویدیوها نیز اسفند سال قبل گرفته شدند و بعد از آن بود که ما به‌سوی پیش‌تولید کار حرکت کردیم. متاسفانه ما مجبور بودیم از طریق مراکز مختلفی چون مرکز هنرهای تجسمی و یا مرکز موسیقی مجوز بگیریم اما در واقع این کار متعلق به حوزه‌ی تجسمی است تا هنرهای نمایشی.

نوید هدایت‌پور یکی دیگر از اجراگران کار نیز درباره‌ی حضورش در این نمایش گفت: من و بابک حمیدیان از بچه‌های گروه "نرگس سیاه" بودیم. در آن سال‌ها ما هم‌گروه بودیم ولی هیچ‌وقت هم‌کار نشدیم اما در این اجرا این امکان برای ما فراهم شد. بچه‌های گروه همه در حوزه‌ی خودشان خبره هستند و لحظه‌به‌لحظه کار طراحی‌شده و کارگردان می‌داند که چه می‌خواهد.

نیکو ترخانی که از هنرمندان حوزه‌ی تجسمی است نیز درباره‌ی این اجرا بیان کرد: به‌نظر من "مرثیه‌ای برای کتاب سوزی‌ها" شبیه این است که بکت را با ادبیات بهرام بیضایی کار کنند. منظور من از ادبیات بیضایی ادبیات و واژگان فارسی به‌معنای واقعی آن است. من ترجمه‌ی کار پرفورمنس را قبلا دارم چون یک پرفورمنس آرتیست هستم بنابراین ترسی از اجرا نخواهم داشت. این اثر یک کار تلفیقی است که تا به‌حال کم‌تر در ایران تجربه‌شده و من خوش‌حالم که شخصی مثل آقای رحیمی پیدا شد و این خطر را کرد تا از کار ما حمایت کند.

تحریر نو