تحریر نو - دراماتیزه کردن تاریخ به‌زبان نمایش

اردشیر صالح‌پور عنوان کرد، در نگارش آثار پژوهشی به جنبه‌های نمایشی این آثار توجه ویژه‌ای می‌کنم تا تاریخ معاصر ایران بن‌مایه‌ی نگارش نمایش‌نامه‌های تاریخی قرار گیرند.

اردشیر صالح‌پور پژوهش‌گر و مدرس تئاتر با اشاره به نگارش کتابی با عنوان "تجلی شاهنامه در فرش ایرانی" که ۲۵ مجلس شاهنامه را از زبان یک فرش ۲۱۵ ساله روایت می‌کند، عنوان کرد در نگارش آثار پژوهشی به جنبه‌های نمایشی این آثار توجه ویژه‌ای می‌کند تا تاریخ معاصر ایران بن‌مایه‌ی نگارش نمایش‌نامه‌های تاریخی قرار گیرند.

تحریرنو: اردشیر صالح‌پور نمایش‌نامه‌نویس، پژوهش‌گر و مدرس تئاتر درباره‌ی فعالیت‌های اخیرش، گفت: به‌تازگی کتاب جدیدم با نام "تفنگ نه دال" در موزه‌ی ایران باستان رونمایی و وارد بازار شده‌است. این کتاب داستانی، روایت رشادت‌ها و تاریخ حوادث ۲۰۰ساله‌ی بختیاری را ا زبان یک تفنگ بازگو می‌کند. این تفنگ متعلق به پهلوان نامی بختیاری یعنی آعلیداد خدرسرخ است که در ترانه‌ها و اشعار این قوم از آن بسیار یاد شده‌است.

وی افزود: هم‌چنین در حال نگارش کتاب دیگری با عنوان "تجلی شاهنامه در فرش ایرانی" نیز هستم که پژوهشی است روی یک فرش ایرانی ۲۱۵ ساله مربوط به دوران فتح‌علی‌شاه که ۲۵ مجلس شاهنامه در آن بافته شده‌است.

او ادامه داد: در این پژوهش استبداد صغیر محمدعلی‌شاه که منجر به، به‌توپ بستن مجلس و فرار محمدعلی‌شاه شد، روایت می‌شود. این کتاب آخرین مراحل پاک‌نویس خود را سپری می‌کند و قرار است به‌زودی با هم‌کاری موزه‌ی فرش ایران و اداره‌ی کل میراث فرهنگی استان تهران منتشر شود. ماجراهای این کتاب و مجالسی که در این فرش بافته شده‌اند نیز از زبان این فرش بیان می‌شود.

این پژوهش‌گر یادآور شد: هم‌چنین پژوهش دیگری درباره‌ی تاریخ مشروطه نیز در دست نگارش دارم که "فتح تهران" نام دارد. این کتاب یک روایت تاریخی به زبانی ادبی هنری است که ماجرای فتح تهران را در ۱۰۵ سال قبل توسط مجاهدین گیلان و بختیاری روایت می‌کند. داستان‌های این سه کتاب همگی وقایع واقعی هستند که به زبان روایت بازگو می‌شوند.

صالح‌پور درباره‌ی جنبه‌ی نمایشی بودن این پژوهش‌ها و استفاده‌ای که می‌شود در خلق آثار نمایشی از این آثار کرد، توضیح داد: در همه‌ی آثار پژوهشی که می‌نویسم، تلاش می‌کنم حال و هوایی نمایشی در این پژوهش‌ها به‌وجود بیاورم. چون به‌هرحال من دانش‌آموخته و از نسل تئاتر هستم و این تعلق خاطر باعث می‌شود ناخودآگاه دیگر نوشته‌هایم نیز جنبه‌هایی روایی و نمایشی داشته باشند.

وی در پایان صحبت‌هایش متذکر شد: اصولا هنر ایرانی هنر روایت است و ما در همه‌ی هنرها از نقاشی و معماری گرفته تا هنرهای نمایشی شاهد حضور گسترده‌ی عنصر روایت هستیم. در این پژوهش‌ها نیز من تلاش کردم ویژگی نمایشی‌بودن به این آثار بدهم چون تئاتر ما از فقر منابع تاریخی و تبدیل آن‌ها به نمایش‌نامه رنج می‌برد. تاریخ ایران کاملا قابلیت و زمینه‌ی تبدیل‌شدن به آثار نمایشی را دارد اما باید به‌درستی دراماتیزه شود، بنابراین این پژوهش‌ها می‌توانند بن‌مایه‌ای شوند برای نگارش نمایش‌نامه‌های تاریخی.

صالح‌پور نمایش‌نامه‌هایی چون "ماه تی‌تی"، "قوز بالای قوز"، "گنجشک و عروس"، "زشت و زیبا"، "دختر انار"، "اندر حکایت بلدیه اصفهان"، "پیش‌خوانی در تعزیه" و... را به رشته‌ی تحریر درآورده‌است.