نخستین نشست "کتابخوان" ویژه پیروان ادیان توحیدی با معرفی ۷ کتاب ادبی، تاریخی و دینی از سوی نمایندگانی از زرتشتیان، آشوریان، کلیمیان، ارمنیها و مسلمانان برگزار شد.
به گزارش تحریرنو از روابط عمومی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، نخستین نشست "کتابخوان" ویژه پیروان ادیان توحیدی، عصر روز دوشنبه (۱۰ اسفند ماه) در هتل انقلاب تهران برگزار شد. "کتابخوان" که اینبار نمونهای از اتحاد ادیان بود، زرتشتیان، کلیمیان، مسیحیان، ارامنه، آشوریان و مسلمانان را گرد همآورد. حضور صاحبان اندیشه و قلم که نمایندگانی از ادیان توحیدی بودند، با اجرای استادانهی کارشناس و مجری حوزه دین علی درستکار، از چهرههای مجری نام آشنای رسانه ملی شبی به یاد ماندنی را، با محوریت کتاب رقم زد.
در این نشست سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور؛ علی فریدونی مدیرکل اداره مجامع، تشکلها و فعالیتهای فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حجتالاسلام و المسلمین نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب؛ حمامی لالهزار از عالمان کلیمی؛ اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان و بت کُلیا نماینده آشوریان در مجلس شورای اسلامی به همراه جمعی از عالمان و فعالان فرهنگی ادیان توحیدی حضور داشتند.
فرهنگنامه زنان ایران و جهاندر این نشست لئا دانیالی، نویسنده، پژوهشگر و ویراستار کلیمی، به معرفی کتاب "فرهنگنامه زنان ایران و جهان" پرداخت و گفت: چهار سال اخیر را در تألیف، ویراستاری، ساماندهی مدخلنامه و کارهای دیگر این دانشنامه دو جلدی سهیم بودم که در نهایت با همکاری بسیاری از دوستان و زیر نظر خانم مهناز مقدسی به سرانجام رسید.
وی با اشاره به گردآوری حدود ۲۰۰۰ مدخل از زندگینامه زنان تأثیرگذار و مطرح ایران و جهان در این کتاب گفت: در مدخلنامه از همه زمانها، یعنی از اسطوره گرفته تا شخصیتهای معاصر و از همه ادیان و در تمام موضوعات علمی، ورزشی، تاریخی، اجتماعی و غیره اشاره شده و سعی شده که شخصی از قلم نیفتد. این کتاب از جمله کتب مرجع به حساب میآید که وقتی به سراغ هر یک از مقالههای ارائه شده در این کتاب میروید، شما را به منابع معتبر دیگری ارجاع میدهد.
دانیالی درباره ویژگیهای این کتاب گفت: در پایان جلد دوم این کتاب چندین نمودار و نمایه پیشبینی شده که اطلاعات افزودهای را در اختیار خواننده میگذارد تا بخشها و مطالب مورد نظر خود را زودتر پیدا کند. مقالات ارائه شده همه مستند و از منابع دایرهالمعارفی و دست اول هستند.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: بیش از ۲۰۰۰ مدخل این کتاب با همراهی بیش از ۱۰۰ مؤلف، تألیف شده و گرچه مقالات ارائه شده دارای نثری علمی، بیپیرایه و روان هستند، اما به دلیل جذابیت زندگی این زنان، گویا درحال خواندن یک داستان کوتاه از یک زندگی پر ثمر و پر حاصل هستیم.
وی با اشاره به بخش ادیان این کتاب عنوان کرد: در بخش ادیان کمتر به زنی برخوردم که خود نبی باشد و به او وحی شود. چراکه اکثر زنان موجود در بخش ادیان، وابستگیهایی به پیامبران داشتند، اما «دبورا» تنها زن قاضی و نبی بنی اسرائیل به نقل از عهد عتیق است که برای من خیلی جالب بود. وی در ادامه به خوانش بخشهایی از زندگینامه «دبورا» پرداخت.
گیل گمش روایت زندگی آشوریان در طول تاریخآلبرت کوچویی از پژوهشگران آشوری کشور نیز به معرفی کتاب "حماسه آشوری قاطینای پهلوان" پرداخت و گفت: کتاب حماسه آشوری نوشته "ویلیام دانیل" است که با ترجمهای از بنده وارد بازار نشر شده است. این اثر به لحاظ زبان و نگاه شاعر به یک حماسه و رخداد پهلوانی، اثری مشابه با شاهنامه فردوسی است. قاطینا در این اثر پهلوانی نجیبزاده و همپای رستم در شاهنامه فردوسی بوده است.
این پژوهشگر با اشاره به ۱۱ سال کار بر روی ترجمه این اثر عنوان کرد: زمانی که کار ترجمه این اثر ماندگار از ویلیام دانیل را در دست گرفتم، به آن پیچیدگیهای زبانی که در شاهنامه فردوسی وجود دارد، در این اثر نیز برخوردم. چراکه برگرداندن زبان ویلیام دانیل به زبان دیگر ناممکن است، همانطور که برگرداندن زبان فردوسی به زبان بیگانه ناممکن است.
وی در ادامه به معرفی حماسه دیگری از آشوریان پرداخت و گفت: اثری دیگری که همیشه در ذهن و زندگی من ماندگار است، حماسه گیل گمش است. این اثر که نخستین حماسه بشری است که حتی پیش از ایلیاد و ادیسه در خاورمیانه زاده شده، روایت زندگی آشوریها در تمام دوران تاریخ است. نخستین حماسهای که در خاورمیانه زاده شد و از آن ۱۲ لوح به جا مانده که روایت سفر گیل گمش برای یافتن آرزوی دیرین بشری «زندگی جاویدان» است.
کوچویی با اشاره به مهاجرتها و کوچهای قوم آشوریان در اول تاریخ ادامه داد: در طول تاریخ آشوریان همچون گیل گمش سفرهای جانفرسایی را داشتند. وقتی مغولان و تیموریان به سرزمین ما ایران حملهور شدند، آشوریان برای یافتن زندگی بهتر کوچ سرمیدهند. فرارهای بزرگ صد سال پیش، جنگ جهانی اول و دوم و حمله عثمانیها، همه و همه سبب شد که آشوریها همچون گیل گمش در پی سرزمین اجدادی خودشان راهی سفر شوند که با تأسف آن را نیافتند و امروز هم از چنگ داعشیان فرار میکنند.
در ادامه این نشست خاچیک خاچر، نویسنده، شاعر و مترجم ارمنی به معرفی کتابی با عنوان "پرواز دُرنا" پرداخت و گفت: من ۱۸ عنوان کتاب به زبانهای فارسی، ارمنی و آلمانی دارم که امروز قصد دارم آخرین کتاب که این مجموعه است، معرفی کنم «پرواز دُرنا» ترجمهای از مجموعهای از اشعار ۶۵ شاعر ارمنی است.
من از صدا و سیما خواهش میکنم که فرصت بیشتری را به ما بدهند و از شاعران ارمنی برای معرفی خود و آثارشان حمایت کنند. ما هرگز ندیدیم که یک شاعر ارمنی را به تلویزیون دعوت کنند. از وزارت ارشاد هم درخواست دارم که این گونه کتابها را از ما خریداری و در مدارس ارمنی توزیع کنند.
جلالالدین همایی و مهرورزی در آثار ادبیمحمود حکیمی، نویسنده و پژوهشگر نیز در این نشست طی سخنانی گفت: بیشتر آثار من در زمینه دینی است و افتخار میکنم که ۴۴ سال است که در مجله درسهایی از مکتب اسلام، هم مقاله و هم داستان مینویسم که بسیاری از آنها تبدیل به کتاب شده و به زبانهای انگلیسی، عربی و ایتالیایی ترجمه شده است.
وی افزود: معتقدم که در دنیا از قوم و مذهب بر بسیاری از ملتها برتری داریم و هیچ ملتی از نظر فرهنگ و ادبیات به پای ایرانیان نمیرسد. آنچه میگویم حاصل سالها تحقیق و پژوهش در حوزه فرهنگ ایران بوده و از روی تعصب نیست. کدام ملت را میشناسید که بزرگمردانی در زمینه ادبیات مانند سعدی، مولوی، فردوسی، ثنایی، ناصرخسرو و دیگران داشته باشند؟ این فرهنگ و ادبیات پیوسته انسانهایی تربیت میکند که پیرو مکتب محبت هستند.
این نویسنده و پژوهشگر درباره کتاب پیشنهادی خود نیز عنوان کرد: از آنجا که معتقدم که شاعران و بزرگان ما هر کدام یک مدرسه باز کردهاند، مجموعه کتابی ۱۰ جلدی در حوزه ادبیات با پیشعنوان "در مدرسه" منتشر کردهام؛ مانند در مدرسه مولانا، در مدرسه حکیم توس، در مدرسه سعدی و آخرین تولید ما در مدرسه جلالالدین همایی بود که قصد دارم مطالعه آن را به شما پیشنهاد بدهم.
حکیمی درباره علت علاقه خود به جلالالدین همایی گفت: سراسر آثار این مرد بزرگ، به مهرورزی توجه دارد و خود همایی هم در این باره میگوید که «من مهرورزی را از اهل بیت آموختهام.» در این کتاب همچنین بخشی به یادداشتهای ۱۸ نفر دانشمندان جهان درباره جلالالدین همایی اختصاص یافته است.
پرداختن به اخلاقیات و وجدانیات در کتاب "بنپایههای شناخت"اردشیر خورشیدیان، رئیس انجمن موبدان زرتشتی ایران نیز در این نشست کتاب "بنپایههای شناخت" را برای حاضران معرفی کرد و گفت: متأسفانه امروز شاهدیم که بسیاری از جوانان ما در اثر غربزدگی و تهاجم فرهنگی، از آن فرهنگ اصیل ایرانی که همه ما پیروان ادیان و مذاهب و مکاتب در آن ریشه داریم، دور میشوند که همین موضوع مهمترین انگیزه من برای نوشتن کتاب «بنپایههای شناخت» شد.
وی افزود: در واقع من ابتدا این کتاب را برای خودم نوشتم، چون میدیدم که من هم مانند همه مردم جهان با چهار واژه "راست"، "دروغ"، "نیک" و "بد" و تشخیص آنها از هم مشکل داشتم. اما برای اینکه بتوانیم این موضوع را تشخیص دهیم، ابتدا باید خودمان و بعد طبیعت را بشناسیم و چون این شناخت نزد ما وجود ندارد، بنابر این به بزرگترین خرافات جهان، یعنی "تعصب" گرفتار هستیم؛ در حالی که برای تشخیص آن راه حلهایی ارائه شده است.
رئیس انجمن موبدان زرتشتی ایران، بزرگترین مشکل بشر امروز را نداشتن وجدانیات و اخلاقیات عنوان کرد و گفت: امروز دنیای بشریت در بخش خرد بسیار پیشرفت کرده، اما در بحث وجدانیات که ما را به خود شناسی، طبیعتشناسی و در نهایت خداشناسی نزدیک میکند، به توفیقات خوبی دست نیافتیم.
خورشیدیان در ادامه به کتاب «بنپایههای شناخت» اشاره کرد و گفت: من توانستم به دقت بالا و با کمک برخی از همکاران این تفکرات را به صورت کتاب و تصاویری گویا ارائه کنم؛ به خصوص برای کسانی مانند ۳۰ سال پیش من که در شناخت مشکل داشتند. اما همیشه یادمان باشد تا به شناخت نرسیدهایم و راست و دروغ را جدا نکردهایم، در هیچ حوزهای دست به ارزشگذاری و انتخاب نزنیم.
چالشهای ترجمه اشعار ارمنی به فارسیواراند کوروکچیان، نویسنده و شاعر ارمنی نیز به معرفی کتاب "رباعیات؛ در هزارتوها" پرداخت و گفت: اکثر کتابهای من به زبان ارمنی هستند و البته چند کتابی هم به زبان فارسی دارم. اما به دلیل نزدیک شدن به روزهای دومین سالگرد درگذشت شاعر نابینای ارمنی، خانم زاخکانوش، تصمیم گرفتم مجموعهای از اشعار ایشان را با عنوان "رباعیات؛ در هزارتوها" که بنده آن را به فارسی ترجمه کردم، برای حاضران معرفی کنم.
وی درباره این کتاب توضیح داد: نام اصلی این کتاب عنوانی بود که ترجمه تحتاللفظی آن چیزی مثل در پیچ و خمهای کوچههای زندگی میشد که در ترجمه فارسی به نام فعلی تغییر کرد. این کتاب شامل رباعیات خان زاخکانوش است که در سه بخش عاشقانهها، عارفانهها و مادرانهها تدوین شده است.
این شاعر و نویسنده با اشاره به دشواریها برگردان فارسی از زبان ارمنی گفت: زبان ارامنه استعدادی دارد که میتواند در ترجمه از زبانهای دیگر با بهکارگیری کلمات مرکب به ترکیبات خوبی دست یابد، اما متأسفانه این موضوع در زبان فارسی وجود ندارد. بنابر این من با سختی بسیار سعی کردم تا توانایی خودم را در ترجمه شعر با قافیههای فارسی محکی جدی بزنم که نتیجه کار رضایتبخش بود.
نگارش ۳۰۰ عنوان کتاب درباره سایر ادیانحجتالاسلام و المسلمین نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در این نشست طی سخنانی گفت: یکی از با ارزشترین گنجینههای بشری کتابهایی است که رهبران و پیروان و اندیشمندان ادیان، به صورت بیغرضانه درباره سایر ادیان نوشتهاند که این کتابها همیشه مورد استناد بزرگان ادیان مختلف بوده است. همین امروز اگر فرد فرهیختهای بخواهد در مورد حضرت علی(ع) سخنرانی کند، حتماً به کتاب جرج جرداق مسیحی استناد میکند.
وی افزود: البته مسیحیان در باب ائمه(ع) و پیامبر(ص) نوشتار و اشعار بسیار زیبایی دارند، مخصوصاً مسیحیان لبنان که با شیعیان لبنان همجوار بودند. ما در دانشگاه ادیان این کار را به صورت مرتب، منظم و سازمان یافته انجام میدهیم.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به نگارش ۳۰۰ جلد کتاب از زبان مسلمانان درباره سایر ادیان در این دانشگاه گفت: این آثار به صورت بیغرضانه، آکادمیک و بدون کوچکترین خردهگیری به آن ادیان نوشته شده است؛ به طوری که برخی از رهبران ادیان از ما درخواست کردند که آن کتابی که ما درباره آنها نوشتهایم به زبان خاص آنها ترجمه شود.
نواب ادامه داد: سال گذشته کتاب "تعالیم اساسی کلیسای کاتولیک" را که ترجمه کردیم، در واتیکان برای آن نشست رونمایی برگزار کردند. در حال حاضر دانشگاه ادیان تنها با هدف معرفی عالمانه درباره همه ادیان و مذاهب چه ادیان ابراهیمی و چه ادیان غیر ابراهیمی، کتابهای مختلفی نوشته است. ما هم از رهبران سایر ادیان میخواهیم که همچنان که ما سایر ادیان را معرفی میکنیم، آنها هم در معرفی عالمانه اسلام تلاش کنند.
دیدار رهبری با خانواده شهدای مسیحیان در یک کتابهمچنین سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این نشست طی سخنانی گفت: بسیار خوشحال هستم که در نشستی حضور دارم که با دو عنوان مقدس و معتبر "ادیان توحیدی" و "کتاب" پیوند خورده است؛ واژههای مقدسی که از آغاز تاریخ مدنیت بشری وجود داشته و تا زمانی که این تمدن باقی است نیز باقی و مقدس خواهند ماند.
صالحی در ادامه به معرفی کتابی با عنوان «مسیح در شب قدر» پرداخت و گفت: این کتاب روایتی از دیدار رهبر کتابشناس و فرزانه انقلاب اسلامی از خانواده شهدای مسیحی ارمنی و آشوری طی سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۳ است که در آن نوع نگاه رهبری نسبت به مذهب به طور عام، پیروان ادیان توحیدی به طور خاص و مسیحیت به نحو اخص مطرح شده است.
وی درباره دلایل انتخاب این کتاب برای معرفی عنوان کرد: من به اعتبار اینکه این کتاب یک روایت و اتفاق خاص است، آن را در این نشست معرفی میکنم. تأکید میکنم که این کتاب را نه به دلیل اینکه روایتی از رهبر سیاسی یک کشور است، بلکه به دلیل اینکه اتفاقی خاص در طول تاریخ کشور است، ارائه میکنم؛ اتفاقی که در تاریخ ایران رخ نداده و یا کمتر پیش آمده است.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد این کتاب را به دوربین کاشتهای که سه ضلع را نشان میدهد تشبیه کرد و گفت: ضلع اول گفتهها و گفتوگوهای مقام معظم رهبری در جمع خانوادههای مسیحی است که شامل صحبتهای بسیار شنیدنی یک رهبر مذهبی، کتابخوان و فرهنگدوست است. آشنایی و تسلط ایشان نسبت به تاریخ و فرهنگ مسیحیت و اقوام ارامنه و آشوری به گونهای است که توجه هر مخاطبی را جلب میکند.
همزیستی دیرین پیروان ادیان توحیدی در جامعه ایرانیصالحی با اشاره به برخی خاطرات ارائه شده از رهبری در کتاب "مسیح در شب قدر" گفت: زمانی که مقام معظم رهبری در زندان قزل قلعه بودند، آوانسیان ارمنی، با شنیدن صدای مجالس ایشان در یکی از شبهای ماه رمضان آنقدر تحت تأثیر قرار میگیرد که تصمیم میگیرد بانی آن مجلس شود و نه تنها آن شب، بلکه در شب قدر هم این مسئولیت را بر عهده میگیرد.
وی درباره نگاه ویژه رهبری به دین مسیحیت عنوان کرد: رهبری در این کتاب تعبیر بسیار مهمی داشتند که میفرمایند "هر کسی با هر مذهبی اگر به اخلاقیات عمل کند و اعمال اخلاقی خود را به درستی انجام دهد، عبد صالح خداوند است". بر اساس همین نگاه مسیحیت بخشی از مقدسات ما است. حضرت مسیح، حواریون و قدیسان بخشی از باورهای دینی ما هستند این تعامل نه از باب احترام، بلکه از باب این است که اینها بخشی از وجود و هویت ما هستند.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد ادامه داد: دو ضلع دیگری که این کتاب به نمایش میگذارد، نگاه رهبری به شهدای مسیحیان و ارامنه و صحبتهای جالب و ارزشمند خانواده این شهدا است که مجموعه این ابعاد و جنبهها نمایان کننده همزیستی و مناسبات دیرین ادیان توحیدی در جامعه ایرانی است، که اثری خواندنی را پیش روی مخاطب قرار میدهد.
در پایان این نشست علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، با ابراز خرسندی از برگزاری این جلسه، به خوانش قطعه شعری پرداخت: "جام دریا از شراب بوسه خورشید لبریز است؛ جنگل شب تا سحر تن شسته در باران؛ خیال انگیز!؛ ما، به قدر جام چشمان خود، از افسون این خمخانه سر مستیم؛ در من این احساس؛ مهر می ورزیم؛ پس هستیم!"